ખોરાકનાં મુખ્ય ઘટક એવા કાર્બોહાઇડ્રેટ, ચરબી અને પ્રોટીનમાંથી 'શક્તિ મળે
છે જેને કેલરીમાં માપવામાં આવે છે. પ્રોટીનનું મુખ્ય કામ શક્તિ આપવાનું નથી
પરંતુ શરીરનું બંધારણ બનાવવાનું છે. આ સિવાયનાં બધાં ઘટકો (વિટામિન, ક્ષાર
વગેરે) શક્તિ નથી આપતાં પરંતુ શરીરમાં અવિરતપણે ચાલતી ચયાપચયની પ્રક્રિયા
માટે અને શરીરને રોગોથી બચાવવા માટે ખૂબ જરૂરી છે. શક્તિ આપનાર ઘટકોનો
અસરકારક વપરાશ થાય એ માટે અને શરીરની અનેક દેહધાર્મક પ્રક્રિયાઓ માટે
વિટામિન, ક્ષાર, ધાતુઓ વગેરે જરૂરી છે. ઘણા બધા ઉત્સેચકો માત્ર અમુક
ક્ષાર-ધાતુ કે વિટામિનની હાજરીમાં જ કામ કરે છે. આંતરડાના સામાન્ય કામકાજ
માટે તેમજ શુગર તથા કોલેસ્ટેરોલના ધીમા પાચન માટે રેસા ખૂબ ઊપયોગી છે.
એન્ટિ-ઓકિસડન્ટ તતત્વો શરીરને રોજેરોજ પડતા ઘસારા (ઓકિસડેશન)માંથી બચાવે
છે.
| જૂથ | રાસાયણિક નામ | ખોરાકના ઉદાહરણ |
| મુખ્યતત્વે શક્તિ આપનાર | કાર્બોહાઇડ્રેટ | અનાજ -- ઘઉ, ચોખા, જુવાર, બાજરી વગેરે |
| કંદ -- બટાકા, શક્કરીયા વગેરે. | ||
| શર્કરા -- ખાંડ, સાકર, ગોળ, મધ વગેરે | ||
| ચરબી | તેલ, ઘી, માખણ, મલાઇ વગેરે | |
| મુખ્યતત્વે શરીર બાંધનાર | પ્રોટીન | દૂધ અને તેની બનાવટો -- દૂધ, દહીં, પનીર, માવો વગેરે. |
| કઠોળ-તૈલીબિયાં -- દાળ, ચણા, મગ, વાલ, મગફળી, તલ, સોયાબીન વગેરે. | ||
|
મુખ્યતત્વે રોગપ્રતિકાર,પાચન અને ચયાપચયમાં ઉપયોગી |
ધાતુતતત્વો(મિનરલ્સ) | ફળો |
| ક્ષાર | લીલા પાનવાળી ભાજી | |
| વિટામિન | અન્ય શાક | |
| એન્ટિ-ઓકિસડન્ટ | આખા ધાન્ય અને કઠોળ (ખાસ બહારનું પડ) | |
| રેસા |