હાઇબ્લડપ્રેશર

5. બ્લડપ્રેશર મપાવતી વખતે દર્દીએ શું ઘ્યાન રાખવું?

  1. બ્લડપ્રેશર મપાવતી વખતે કે એના પહેલાં મનમાં કોઇ જાતની ચિંતા કે ઉદ્વેગ ન હોવાં જોઇએ. સંપૂર્ણ માનસિક અને શારીરિક આરામની સ્થિતિમાં જ સાચું બ્લડપ્રેશર માપી શકાય છે. ચિંતા કે ટેન્શનની સ્થિતિમાં મપાવેલ બ્લડપ્રેશર તમારી પર ખોટેખોટું હાઇબ્લડપ્રેશરના દર્દીનું લેબલ લગાવી દેશે એટલા માટે જ બહારથી ડોક્ટરના ક્લિનિકમાં આવીને તરત જ બ્લડપ્રેશર મપાવવાની ઉતાવળ ન કરો. ઓછામાં ઓછી પાંચ-દશ મિનિટ સુધી શાંત ચિત્તે, આંખો બંધ કરીને બેસો કે આરામ કરો અને એ પછી જ બ્લડપ્રેશર મપાવો.
  2. જે હાથ પર બ્લડપ્રેશર મપાવવાનું હોય તે હાથ પર ટાઇટ કપડાં ન પહેરો. ખૂબ ટાઇટ કપડાં પર બ્લડપ્રેશરનું સાધન બાંધીને માપવામાં આવેલ પ્રેશર હોય એના કરતાં પણ ઓછું બતાવે છે.
  3. ડોક્ટર બ્લડપ્રેશર માપતા હોય ત્યારે એ હાથના સ્નાયુઓ એકદમ ઢીલા રાખો. હાથના સ્નાયુઓ વડે કોઇ વસ્તુ જોરથી પકડવાથી કે સ્નાયુઓ ટાઇટ રાખવાથી બ્લડપ્રેશર ખોટેખોટું વધારે નોંધાય છે.
  4. એક અભ્યાસ પ્રમાણે ડાબા હાથ અને જમણા હાથ પર માપેલ બ્લડપ્રેશરમાં પણ થોડો ફરક આવી શકે છે. જમણા હાથનું બ્લડપ્રેશર ડાબા કરતાં થોડું વધારે હોય છે. માટે હંમેશા એક જ હાથ પર (શક્ય હોય ત્યાં સુધી જમણા હાથ પર) બ્લડપ્રેશર મપાવો અને એ પણ એક જ પોઝીશનમાં (શક્ય હોય ત્યાં સુધી સૂતાં સૂતાં).
  5. હોસ્પિટલમાં દાખલ હાઇબ્લડપ્રેશરના દર્દીઓનું બ્લડપ્રેશર ૨૪ કલાક સુધી ખાસ મશીનો દ્વારા માપવામાં આવ્યું ત્યારે ખબર પડી કે જયારે જયારે ડોક્ટર રાઉન્ડ પર દર્દીને મળવા-તપાસવા આવે ત્યારે દર્દીનું બ્લડપ્રેશર વધી જતું અને એ સિવાયના સમયમાં નોર્મલ! આવું ન થાય એ માટે બ્લડપ્રેશરની ખોટી બીક મનમાંથી કાઢી નાખો.
  6. જો એક વખત બ્લડપ્રેશર વધારે નોંધાયું હોય તો તમને હાઇબ્લડપ્રેશરનો રોગ છે એવું માનીને હતાશ ન થાવ. કોઇ પણ દર્દીમાં ઓછામાં ઓછું ત્રણ વખત જો બ્લડપ્રેશર ઊંચુ આવે તો જ હાઇબ્લડપ્રેશરનું નિદાન ખાત્રીપૂર્વક થઇ શકે છે. ઘણીવાર પહેલી અને બીજી વખત માપેલ બ્લડપ્રેશરમાં ૩૦ મિ.મી. મર્ક્યૂરિ થી માંડીને ૫૦ મિ.મી. મર્ક્યૂરિ જેટલો ફરક પડી શકે છે.